CV
De coöperatieve vennootschap staat enkel open voor ondernemingen die daadwerkelijk het coöperatieve gedachtengoed nastreven.
Het voornaamste doel van de CV bestaat in het voldoen aan de behoeften van haar aandeelhouders en/of in de ontwikkeling van hun economische en sociale activiteiten.
De CV kan zich laten erkennen als sociale onderneming.
De CV is vandaag voorbehouden voor de ondernemingen die werkelijk gebruik maken van een coöperatieve gedachte. Alle bestaande cvba’s en bvba’s die niet gedreven worden door deze samenwerkingsgedachte, moeten zich omvormen tot een bv.
De Maatschap, waaronder de Comm.V en VOF als subcategorie.
Een maatschap is een vennootschapsvorm zonder rechtspersoonlijkheid, zij het met de VOF of de Comm.V als varianten met rechtspersoonlijkheid.
Het is een samenwerkingsvorm die meer flexibiliteit biedt, zowel bij de oprichting (onderhands), als naar ontbinding toe. Een maatschap wordt slechts minimaal gereglementeerd. De beperkte formaliteiten bij een maatschap maakt dat deze vennootschapsvorm geschikt is voor samenwerkingsverbanden van tijdelijke aard - zowel tussen bedrijven als tussen personen. Denk bijvoorbeeld aan een loodgieter en een schrijnwerker die vaak samenwerken in het kader van projecten en samen materiaal aankopen. Zij kunnen hun activiteiten uitoefenen en hun professionele verhouding organiseren aan de hand van een maatschap.
DE MAATSCHAP
De maatschap is een vennootschap die geen rechtspersoonlijkheid bezit.
De maatschap wordt opgericht bij contract op grond waarvan 2 of meer personen overeenkomen iets in gemeenschap te brengen met als doel één of meer nauwkeurig omschreven activiteiten uit te oefenen en met het oogmerk aan de vennoten een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te verschaffen.
De familiale maatschap is een overeenkomst waarbij 2 of meer familieleden zich verbinden iets in gemeenschap te brengen met de bedoeling hen een rechtstreeks of onrechtstreeks vermogensvoordeel te bezorgen.
Voorwaarden
De maatschap moet aan volgende voorwaarden voldoen :
Minstens 2 vennoten moeten deelnemen;
Er moet een inbreng zijn;
De vennoten moeten delen in winst en verlies : alle vennoten moeten binnen aanvaardbare grenzen delen in eventueel verlies, en delen in de winst. Dit betekent niet dat elke winst noodzakelijkerwijze ook effectief moet verdeeld worden. Een onrechtstreekse deling in de winst is voldoende, zoals door een waardetoename van het aandeel van iedere vennoot. De deling in winst en verlies moet ook niet in verhouding zijn tot de inbreng die elk van de vennoten heeft gedaan. Er mag wel geen leeuwebeding opgenomen worden in het vennootschapscontract.
De vennoten moeten inspraak hebben;
De affectio societatis moet aanwezig zijn : de vennoten moeten de wil hebben om samen in vennootschapsvorm iets te willen bereiken.
Oprichting
Er zijn geen formaliteiten nodig voor de oprichting van een maatschap: de loutere consensus volstaat, een geschreven contract of akte is niet vereist, maar is wel nuttig als bewijs. Is er een oprichtingsakte opgesteld en wordt deze ter registratie aangeboden, dan geldt het registratierecht van 0 %.
Wordt een in België gelegen onroerend goed ingebracht dat bestemd is als woning, dan is 10 % in het Vlaamse Gewest of 12,5 % in het Brussels of Waals Gewest registratie verschuldigd.
Er zijn geen publicatievereisten.
Verenigingen van natuurlijke personen, zoals een maatschap, zonder rechtspersoonlijkheid moeten zich niet inschrijven in de KBO, tenzij ze onderworpen zijn aan de btw-reglementering of optreden als werkgever.
Ook minderjarigen kunnen toetreden mits vertegenwoordiging van de ouders die hiertoe de machtiging hebben gekregen van de rechtbank van eerste aanleg.
Voor het bewijs vereist artikel 1341 van het B.W. een onderhandse akte als het voorwerp een waarde heeft van meer dan 375,00 EUR.
Geen rechtspersoonlijkheid
De maatschap heeft geen rechtspersoonlijkheid.
Gevolgen :
- de maatschap heeft geen eigen vermogen;
- het ingebrachte vermogen leidt geen eigen leven;
- er kan geen vennootschapsbelasting geheven worden;
- de maatschap kan in eigen naam geen rechtszaak beginnen en ook niet voor de rechter gedaagd worden;
- een vennoot die een goed inbrengt in een maatschap, blijft eigenaar voor zijn onverdeeld aandeel; het bestanddeel komt in mede-eigendom tussen de verschillende vennoten.
- de persoonlijke schuldeisers van de vennoten die dit actief willen te gelde maken, kunnen enkel bewarend beslag leggen. Voor uitvoerend beslag moet de schuldeiser wachten tot de onverdeeldheid wordt opgeheven.
Doel van de maatschap
De maatschap kan een burgerlijk of een handelsdoel hebben.
Verrichtingen van burgerlijke aard zijn:
- behoud en beheer van een familiaal onroerend goed of een portefeuille, het familiaal vermogen, dit noemt men de familiale maatschap;
- beheren van liquiditeiten;
- samenwerkingsverbanden tussen vrije beroepen, zoals advocaten, accountants, notarissen en architecten.
De maatschap kan een handelsdoel hebben.
De maatschap is niet onderworpen aan het rechtspersonenregister.
Inbreng
Er is een inbreng nodig. De inbreng kan zijn :
- een onroerend goed;
- een roerend goed, gelden, effecten;
- een persoonlijk recht;
- zelfs arbeid en kennis, o.a. kennis van vermogensbeheer.
Een familiale vennootschap : ouders brengen kennis in en de kinderen geld of effecten. De ouders brengen onroerende en roerende goederen in en de kinderen de arbeid.
De ouders kunnen vooraf een deel van hun roerend vermogen schenken aan de kinderen en dit dan door de kinderen laten inbrengen in de vennootschap. Bij de patrimoniumvennootschap worden bijna uitsluitend onroerende goederen ingebracht die voor beroepsdoeleinden worden aangewend.
De CBN heeft in een advies een en ander verduidelijkt over de boekhoudkundige verwerking ervan wanneer een vennootschap een inbreng doet in een maatschap, zie CBN Advies 2012/8.
Inspraak
Er is geen onderscheid tussen stille en werkende vennoten, alle vennoten hebben inspraak.
Bestuur en vertegenwoordiging
Er is geen echt bestuur. Meestal wordt een zaakvoerder aangesteld die naar buiten optreedt voor alle vennoten.
De zaakvoerder kan in de statuten aangesteld worden, hij is dan onafzetbaar. Hij treedt op als lasthebber van de andere vennoten.
Via de statuten kan de ouder die als zaakvoerder statutair is aangeduid zijn zeggenschap behouden over het familiaal vermogen en tegelijk zijn vermogen fiscaalvriendelijk aan zijn kinderen overdragen.
Vermelden de statuten niets dan kan iedere vennoot als zaakvoerder optreden.
De zaakvoerder moet ten aanzien van derden duidelijk aantonen dat hij niet in persoonlijke naam optreedt maar voor alle vennoten van de maatschap.
Een zaakvoerder kan volgende handelingen stellen, in zoverre ze kaderen in het vennootschapsdoel en het vennootschapscontract:
- betalingen uitvoeren;
- betalingen ontvangen;
- personeel aanwerven en ontslaan;
- gelden beleggen;
- optreden in rechte.
Handelingen waarvoor unanimiteit van alle vennoten noodzakelijk is, tenzij andersluidende bepalingen in de statuten:
- vervreemding van goederen;
- veranderingswerken aan goederen van de maatschap;
- verlenen van hypotheek;
Aansprakelijkheid
De vennoten zijn persoonlijk onbeperkt aansprakelijk voor de verbintenissen die door de zaakvoerder zijn aangegaan.
In een commerciële maatschap zijn de maten hoofdelijk gehouden, in een burgerlijke maatschap zijn de maten elk voor gelijke delen gehouden.
De schuldeisers moeten zich tot alle vennoten tegelijkertijd voor hun deel wenden om te worden betaald.
Minimumkapitaal
Er is geen wettelijk minimumkapitaal voorzien. Toch moet er een behoorlijk familiaal vermogen bestaan om een maatschap te stichten.
Aandelen
Vermits er geen kapitaal is, zijn er geen aandelen die het kapitaal vertegenwoordigen. De vennoten hebben wel deelgerechtigdheden, die men eventueel aandelen kan noemen.
De statuten bepalen de hoegrootheid van het aandeel van elke vennoot. Zwijgen de statuten dan is dit evenredig met de inbreng.
Het aandeel van elke vennoot is van belang om te weten op welk deel van de winst en op welk deel van het liquidatiesaldo elke vennoot recht heeft.
De overdracht van de deelgerechtigdheden kan volledig statutair geregeld worden :
- men kan de toe- en uittredingsclausules van de coöperatieve vennootschap overnemen of de goed- en voorkoopclausules van de NV;
- men kan allerlei combinaties en eigen regelingen neerschrijven.
Duur
De maatschap kan voor onbepaalde duur of voor bepaalde duur worden aangegaan. Meestal voor 30 jaar.
Ontbinding
De maatschap eindigt :
- door overlijden van een vennoot :
- dit kan echter in de statuten opgevangen worden door bijvoorbeeld een verblijvingsbeding of voortzettingsbeding;
- een verblijvingsbeding houdt in dat de vennootschap blijft bestaan met de overblijvende aandeelhouders;
- of de vennootschap wordt verdergezet tussen de overlevende vennoten en alle erfgenamen van de overleden vennoot.
- door een eenzijdige opzegging van één vennoot als de vennootschap voor onbepaalde duur is aangegaan;
- door gerechtelijke ontbinding bij een vennootschap van bepaalde duur;
- door unanieme beslissing van de vennoten;
- door faillissement van een vennoot;
- als slechts één vennoot overblijft.
Belasting
De fiscale transparantie zorgt er voor dat de winst van de maatschap belast wordt bij de vennoten in de personenbelasting als baten en winsten, ook al blijven de opbrengsten in de maatschap.
Er gebeuren geen transferten van gelden van de maatschap naar de vennoten. Er is maar één niveau waar getaxeerd wordt : de vennoten. Er worden ook gemeentelijke opcentiemen berekend.
De maatschap die geen rechtspersoon is, kan geen winst maken en reserves aanleggen, alles wordt direct doorgerekend aan de vennoten.
Inkomsten van de maatschap, zoals huurinkomsten en interesten op rekeningen, zijn niet belastbaar in de vennootschapsbelasting maar worden belast bij de vennoten.
Bij een maatschap die een familiaal vermogen beheert, bestaat de winst uit onroerend en roerend inkomen. Voor deze beide categorieën van inkomsten is de personenbelasting voordeliger dan de vennootschapsbelasting.
Bij de ontbinding keren de goederen terug naar de vennoten.
Men heft een algemeen vast recht (50,00 EUR) voor de verdeling van roerende goederen. Bij verdeling van onroerende goederen bedraagt de registratie :
2,5 % (Vlaams Gewest) en 1 % (Brussels en Waals Gewest) als de goederen terug gaan naar de oorspronkelijke eigenaar;
10 % (Vlaams Gewest) en 12,5 % (Brussels en Waals Gewest) wanneer de goederen niet bij de oorspronkelijke eigenaar terugkeren.
De winst, voor zover nog niet aan de vennoten uitgekeerd, zal in de personenbelasting worden belast.
Successierecht
Het aandeel van de vennoot valt bij zijn overlijden in zijn nalatenschap. De waarde is afhankelijk van zijn evenredig deel of wat volgens de statuten zijn deel in de onverdeeldheid is. Hierop zijn successierechten verschuldigd. Door het aandeel van de ouders klein te houden beperkt men de successierechten voor de kinderen.
De successierechten kunnen grotendeels vermeden worden.
De ouders doen eerst een handgift van roerende goederen, zoals geld, aan de kinderen. De kinderen brengen de goederen in de maatschap. Op een handgift zijn geen registratierechten verschuldigd en evenmin successierechten als de handgift gebeurde minstens 3 jaar voor het overlijden van de schenker.
De ouders die ook een inbreng doen, hun kennis, worden aangesteld als statutaire zaakvoerders zodat zij kunnen beslissen over de aanwending van de gelden en over de besteding van de inkomsten. Bij overlijden is hun aandeel zo klein dat successierechten voor de erfgenamen minimaal zijn.